Hiện nay, việc sống chung như vợ chồng giữa nam và nữ trở nên rất phổ biến. Tuy nhiên, việc sống chung mà không đăng ký kết hôn có vi phạm pháp luật không? Và sau khi chia tay các vấn đề về tài sản được xử lý như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp tháo gỡ những khúc mắc mà anh/chị đang vướng phải, mời anh chị tham khảo.

1. Chung sống như vợ chồng là gì?

Chung sống như vợ chồng là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau là vợ chồng khoản 7 Điều 3 Luật Hôn nhân gia đình 2014. Việc sống chung nhưng không đăng ký kết hôn thì không được pháp luật thừa nhận quan hệ vợ chồng theo quy định.

2. Sống chung như vợ chồng có vi phạm pháp luật không? 

Việc sống chung như vợ chồng không bị pháp luật cấm, trừ các trường hợp sau: 

  • Người đang có vợ, có chồng chung sống như vợ chồng với người khác; (i)
  • Người chưa có vợ, chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ; (ii) 
  • Chung sống như vợ chồng theo huyết thống: (iii)
    • Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ;
    • Giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; 
    • Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; 
    • Giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng.

>> Xem thêm: Tư vấn hợp đồng tiền hôn nhân – online

3. Tài sản thuộc sở hữu chung được xác định như thế nào?

Nam, nữ sống chung mà không đăng ký kết hôn thì không phát sinh quan hệ hôn nhân. Vì vậy, tài sản của nam, nữ khi sống chung không được giải quyết theo các quy định của Luật Hôn nhân và gia đình 2014 mà được xác định theo Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể, tài sản được xác định thuộc sở hữu chung khi:

  • Các bên có thỏa thuận tài sản thuộc sở hữu chung;
  • Theo quy định của pháp luật thì tài sản được xác định là tài sản chung;
  • Theo tập quán.

4. Hướng xử lý tài sản thuộc sở hữu chung 

Tài sản có được khi sống chung như vợ, chồng được xử lý theo 1 trong 2 trường hợp sau:

  • Trường hợp 1: giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên.
  • Trường hợp 2: giải quyết theo quy định của Bộ luật Dân sự khi các bên không thỏa thuận được. Cụ thể: 
    • Mỗi chủ sở hữu chung đều có quyền yêu cầu chia tài sản chung;
    • Nếu tài sản chung phải được duy trì theo thời gian đã thỏa thuận thì sau khi hết thời hạn, vẫn được yêu cầu phân chia; 
    • Tài sản chung không thể chia bằng tiền thì chia bằng hiện vật hoặc bán phần quyền sở hữu của mình. 

* Lưu ý: việc xử lý tài sản khi chung sống như vợ chồng của nam nữ cần:

  • Đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con;
  • Công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập.

5. Một số câu hỏi thường gặp

5.1 Sống chung như vợ chồng có được hưởng thừa kế?

Có 02 trường hợp như sau:

  • Trường hợp 01: Nếu tài sản được hưởng thừa kế có được lập từ di chúc thì người không có quan hệ hôn nhân hợp pháp vẫn được hưởng, tùy vào ý muốn của người lập di chúc (Điều 646 Bộ luật Dân sự 2015);
  • Trường hợp 02: Nếu thừa kế theo pháp luật thì đối với sống chung như vợ chồng không có quan hệ hôn nhân hợp pháp không được hưởng thừa kế. (Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015).

5.2 Sống chung như vợ chồng có nghĩa vụ trả nợ thay không?

Không có nghĩa vụ trả nợ thay. Vì: 

  • Việc sống chung như vợ chồng không đăng ký kết hôn thì theo quy định pháp luật là không có giá trị pháp lý, vì vậy pháp luật sẽ không thực hiện các bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình đối với các cá nhân đó (Điều 9 Luật Hôn nhân gia đình 2014) 
  • Không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa vợ, chồng nên không phát sinh trách nhiệm trả nợ thay (Điều 37 Luật Hôn nhân gia đình 2014) 

5.3 Trường hợp nào khi sống chung vẫn được pháp luật công nhận là hôn nhân hợp pháp?

  • Sống chung như vợ chồng trước ngày 03 tháng 01 năm 1987; 
  • Quan hệ sống chung như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 đến ngày 01/01/2001: vẫn được công nhận quan hệ vợ chồng nếu trong thời hạn 2 năm kể từ ngày 01/01/2001 đến 01/01/2003 các bên tiến hành đăng ký kết hôn;
  • Quan hệ hôn nhân được công nhận nếu các bên đăng ký kết hôn theo quy định.

Việc phân chia tài sản khi chung sống như vợ chồng được giải quyết theo sự thỏa thuận hoặc theo quy định pháp luật Dân sự tùy vào trường hợp cụ thể. Với những thông tin pháp lý trên, nếu anh/chị vẫn còn khó khăn trong quá trình tiếp cận quy định pháp luật, thì hãy liên hệ ngay cho Luật sư An Tâm để được hỗ trợ tốt nhất.

– Diễm Phúc (Được sự cố vấn của LS. Diếp Quốc Hoàng) –

Bài viết hữu ích: