Thực tế, hôn nhân và gia đình luôn là chủ đề thu hút sự chú ý của nhiều người bởi tính phổ biến và tồn động rủi ro khi tranh chấp xảy ra. Giống như câu nói: “Hôn nhân là nấm mồ chôn tình yêu”. Theo đó, là những vụ kiện khó khăn khiến nhiều người đặt ra câu hỏi về nét khác biệt giữa hủy kết hôn và không công nhận quan hệ vợ chồng? LSAT sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt này. 

1. Hủy kết hôn trái pháp luật là gì?

Hủy kết hôn trái pháp luật là chế tài chấm dứt quan hệ hôn nhân của vợ chồng khi một trong hai bên hoặc cả hai bên vi phạm điều kiện kết hôn do cơ quan có thẩm quyền quyết định tại khoản 6 Điều 3 Luật HNGĐ 2014. 

2. Không công nhận quan hệ vợ chồng là gì?

Không công nhận quan hệ vợ chồng là việc một hoặc cả hai bên chung sống với nhau có yêu cầu Tòa án nhân dân tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng theo quy định của pháp luật Hôn nhân và gia đình. 

3. Điểm giống nhau giữa hủy kết hôn trái pháp luật và không công nhận quan hệ vợ chồng

Hủy kết hôn và không công nhận quan hệ vợ chồng đều có một số điểm tương đồng như sau: 

  • Pháp luật không thừa nhận hôn nhân giữa hai người, trong đó: 
    • Hủy kết hôn trái pháp luật được quy định tại khoản 1 Điều 29 BLTTDS 2015; 
    • Không công nhận quan hệ vợ chồng được thụ lý giải quyết tương tự nếu “có tranh chấp” hoặc “không có tranh chấp” theo quy định pháp luật. 
  • Có những bất lợi, tranh cãi đến tài sản, con chung, nợ chung hoặc vấn đề khác có liên quan; 
  • Phải đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để làm thủ tục hủy quyết định kết hôn. 

>> Xem thêm: Tư vấn Ly hôn Online

4. Khác nhau giữa hủy kết hôn trái pháp luật và không công nhận quan hệ vợ chồng

Các yếu tố làm nên sự khác nhau giữa hủy kết hôn trái pháp luật và không công nhận quan hệ vợ chồng, gồm: 

  • Về thời điểm phát sinh quan hệ hôn nhân: 
    • Hủy kết hôn: Nam, nữ đã đăng ký kết hôn theo quy định; 
    • Không công nhận quan hệ vợ chồng: Nam, nữ sống chung nhưng không làm thủ tục đăng ký kết hôn. 
  • Về hành vi vi phạm: 
    • Hủy kết hôn: Một trong hai hoặc cả hai thực hiện các hành vi cấm và vi phạm điều kiện kết hôn: 
      • Không đủ tuổi kết hôn;
      • Kết hôn không tự nguyện; 
      • Một trong hai bên mất năng lực hành vi dân sự
      • Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo, cưỡng ép kết hôn;
      • Các hành vi khác bị cấm theo quy định pháp luật.
    • Không công nhận quan hệ vợ, chồng trong các trường hợp sau: 
      • Không đăng ký kết hôn;
      • Không đủ điều kiện kết hôn bao gồm kết hôn cùng giới;
      • Đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền.
  • Về người có thẩm quyền yêu cầu: 
    • Hủy kết hôn: Những người có thẩm quyền theo Điều 10 Luật HNGĐ 2014, bao gồm: 
      • Người bị cưỡng ép kết hôn, bị lừa dối kết hôn trong trường hợp kết hôn không tự nguyện; 
      • Vợ, chồng đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác; cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác; 
      • Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình; 
      • Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em; 
      • Hội liên hiệp phụ nữ; 
      • Cá nhân, cơ quan, tổ chức khác theo quy định. 
    • Không công nhận quan hệ vợ, chồng: Một hoặc cả hai bên sống chung có yêu cầu. 

5. Hậu quả của hủy kết hôn và không công nhận quan hệ vợ, chồng: 

  • Hậu quả của hủy kết hôn trái pháp luật: Theo Điều 12 Luật HNGĐ 2014 như sau: 
    • Quan hệ vợ, chồng bị chấm dứt kể từ khi có phán quyết của Tòa án; 
    • Quyền lợi và nghĩa vụ của cha, mẹ, con được giải quyết theo quy định về ly hôn; 
    • Giải quyết quyền tài sản, nghĩa vụ có liên quan và hợp đồng (nếu có) được phân chia trên cơ sở tự nguyện, hai bên thỏa thuận và dựa vào công sức đóng góp của mỗi bên; Nếu không thỏa thuận được thì giải quyết dưới sự xem xét, thụ lý của Tòa án (xem xét dựa vào: thời gian sinh sống, công sức đóng góp, tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân và một số yếu tố khác tùy thực tế). 
  • Hậu quả của không công nhận quan hệ vợ, chồng: 
    • Thu hồi, hủy bỏ Giấy chứng nhận kết hôn trong trường hợp kết hôn không đúng thẩm quyền;
    • Tòa án tuyên bố không công nhận quan hệ vợ, chồng khi vợ, chồng chung sống nhưng không đăng ký kết hôn; 
    • Các quyền và nghĩa vụ về tài sản, con chung hoặc nợ (nếu có) được giải quyết theo quy định pháp luật. 

Tóm lại, bài viết trên cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt và hậu quả pháp lý của việc hủy kết hôn và không công nhận quan hệ vợ, chồng.  trong những trường hợp cụ thể mà anh, chị có thể dễ dàng đưa ra lựa chọn phù hợp nhất. 

– Thảo Vy (Được sự cố vấn của LS. Diếp Quốc Hoàng) –

Bài viết hữu ích: